Σκέψεις για τον θόρυβο γύρω από το AI και το Studio Ghibli
Θα προσπαθήσω να τοποθετηθώ στην υπόθεση αυτή με ανοιχτό μυαλότόσο ως καλλιτέχνης όσο και ως σπουδαγμένος τεχνικός κινούμενης εικόνας. Ό,τι κάνει το Studio Ghibli, κάνω κι εγώ. Με μία διαφορά: η δική μου ειδικότητα πάει ένα βήμα παραπέρα, στο τρισδιάστατο.
Ένα από τα αγαπημένα μου μαθήματα στις σπουδές μου ήταν η Ιστορία της Τέχνης. Μια φράση όμως έχει χαραχτεί μέσα μου για πάντα:
“Δημήτρη, στην τέχνη δεν υπάρχει παρθενογένεση.”
Θυμάμαι πόσο με μπέρδεψε τότε. Προσπαθούσα να συνδυάσω τις δύο λέξεις και να τους δώσω νόημα. Παρθένα, γέννησηκάτι που στην κυριολεξία δεν υπάρχει πουθενά, εκτός ίσως από τη θρησκεία. Από εκεί πήραμε και την ίδια τη λέξη.
Ας επιστρέψουμε όμως στην έννοια της τέχνης και το πού βρίσκουν οι καλλιτέχνες την έμπνευσή τους. Ακόμα και ο ίδιος ο Miyazaki χρειάστηκε χρόνια για να χτίσει αυτό που είναι σήμερα. Εμπνεύστηκε, παρατήρησε, αγωνίστηκε. Μετέφερε ιδέες στο χαρτί και μετά τις μετέτρεψε σε κινούμενη εικόναπου είναι ακόμα πιο δύσκολη από τη στατική. Το κατάφερε; Μάλλον ναι. Και αυτό φάνηκε από την παγκόσμια απήχηση. Το καλό διαδίδεται από στόμα σε στόμακαι με το διαδίκτυο, σε δευτερόλεπτα.
Ακόμα θυμάμαι τον καθηγητή που μας πρότεινε την ταινία Spirited Away. Αξέχαστη.
Και φτάνουμε στο 2025. Η τεχνητή νοημοσύνη απειλεί να μας πάρει τις δουλειές. Οι προγραμματιστές φοβούνται. Οι καλλιτέχνες έχουν αφιερώσει χρόνια για να χτίσουν ένα μοναδικό στυλκαι τώρα ένας αλγόριθμος το “κλέβει”, το αναπαράγει, το διανέμει. Και φοβόμαστε πως θα μείνουμε κι εμείς στον δρόμο για ένα κομμάτι ψωμί.
Ναι, η τεχνητή νοημοσύνη είναι αλγόριθμοι. Ναι, σε κάποιες περιπτώσεις κάνει καλύτερη δουλειά από τον άνθρωποιδίως σε ανιαρές, επαναλαμβανόμενες εργασίες. Γι’ αυτό τη δημιουργήσαμε: για να έχουμε περισσότερο ελεύθερο χρόνο. Να μην κοιτάμε 10.000 γραμμές μαθηματικού κώδικα.
Έτσι και στην τέχνη. Αν είχα καλό χέρι στη ζωγραφική (που δεν έχω) και μου άρεσε το στυλ του Ghibli, θα προσπαθούσα να το μιμηθώ. Θα με μήνυε το στούντιο; Πώς μπορείς να αποδείξεις ότι κάτι σου ανήκει στην τέχνη; Ό,τι κάνω εγώ με το χέρι και το μάτι, τώρα το κάνει ένας αλγόριθμος. Για όλους εμάς που δεν έχουμε τα χρήματα ή τις δεξιότητες για να παράγουμε κάτι τέτοιο μόνοι μας.
Ο κόσμος ακολουθεί τα trends. Μόδα είναι και θα περάσει. Η βαθύτερη ψυχολογική μας ανάγκη όμως –να αποκτήσουμε κι εμείς μια εικόνα σε στυλ Studio Ghibli– είναι αληθινή. Δεν είναι ότι “θέλουμε να πεθάνει η κατσίκα του γείτονα”. Θέλουμε απλά να έχουμε κι εμείς μια τέτοια κατσίκα.
Απολαύστε τη ζωή. Πολλά trends έρχονται και φεύγουν. Από το να πετάμε παγάκια με κουβάδες στο κεφάλι μέχρι αυτόόλα κύματα είναι. Θα περάσουν.
Μέχρι τότε, όσοι φωνάζετε υπέρ των καλλιτεχνών, αναρωτηθείτε: έχετε αφήσει ποτέ έστω 2 ευρώ σε έναν καλλιτέχνη του δρόμου που παίζει κιθάρα; Πήγατε σε ένα θέατρο και πληρώσατε εισιτήριο; Στηρίξατε έμπρακτα κάποιον δημιουργό;
Ή απλώς λέτε την άποψή σας πίσω από μια οθόνη;
